Diaken worden

Adalbertus was diaken en kwam in 690 als metgezel van St. Willibrord vanuit Ierland naar ons land. Hij verkondigde hier het geloof en overleed omstreeks 740 te Egmond, waar hij ook werd begraven.
Adalbertus was diaken en kwam in 690 als metgezel van St. Willibrord vanuit Ierland naar ons land. Hij verkondigde hier het geloof en overleed omstreeks 740 te Egmond, waar hij ook werd begraven.

Diaken in de Kerk

Het ambt van diaken vin­den we al in de jonge kerk. De twaalf apos­te­len lieten zeven mannen ‘van goede faam, vol van geest en wijs­heid’ door handopleg­ging en gebed delen in hun taak om de be­hoef­ti­gen in de chris­te­lijke ge­meen­schap te onder­steunen. In hen heeft de traditie de eerste diakens gezien. We zien diakens in het Nieuwe Testa­ment mensen binnenlei­den in het geloof door de Blijde Bood­schap te ver­kon­di­gen en het doopsel toe te dienen. De zorg voor armen en zwakkeren heeft van oudsher tot het werk­veld van de diaken behoord. In de kerk staat hij voor de zorg van de chris­te­lijke ge­meen­schap voor mensen in nood. In de samen­le­ving getuigt hij door zijn woord en zijn leven van het geloof.

Diaken betekent let­ter­lijk ‘die­naar’. Jezus roept zijn leer­lin­gen op niet te heersen, maar te dienen, in navol­ging van zijn voor­beeld: Hij is de die­naar van allen gewor­den. Hij heeft zijn leven gegeven voor onze verlos­sing. Het dienen is een opdracht voor de hele kerk en voor iedere christen. De diaken herinnert de chris­te­lijke ge­meen­schap aan de opdracht tot dienst­baar­heid en brengt deze door zijn ambt op bij­zon­dere wijze tot uitdruk­king. Het diaconaat was in de loop van de ge­schie­de­nis uit­slui­tend een wij­ding gewor­den op weg naar het pries­ter­schap. Maar het Tweede Vati­caans Concilie heeft het diaconaat als zelf­stan­dig ambt her­steld. Sindsdien is het moge­lijk dat mannen, gehuwd of ongehuwd, als per­ma­nent diaken de kerk dienen.

De wij­ding tot diaken

De lei­ding van de plaat­se­lijke ge­meen­schap komt toe aan de bis­schop. Hij is de eerstverant­woor­de­lijke voor de opdracht van de kerk om te ver­kon­di­gen, te heiligen en her­der te zijn. Hierin wordt hij bijgestaan door zijn pries­ters en diakens. Bis­schop, pries­ter en diaken hebben deel aan het wij­dings­sa­cra­ment. De diaken wordt, evenals een pries­ter, door de bis­schop voor een bepaalde taak benoemd.

De drie dienst­werken van de diaken

De diaken wordt ‘voor het dienst­werk’ gewijd. Dit wordt op drie ver­schil­lende terreinen concreet:

  1. Het dienst­werk van de liefde­werken en de her­der­lijke zorg
    De diaken behar­tigt de ‘diaconie’, de ker­ke­lijke zorg voor armen, mensen in nood, ge­mar­gi­na­li­seer­den. Hij zet zich in voor het Rijk van God als een rijk van ge­rech­tig­heid en vrede. Ook krijgt hij pas­to­rale taken toe­ver­trouwd.
  2. Het dienst­werk van de ver­kon­di­ging
    Hij deelt in de taak het evan­ge­lie te ver­kon­di­gen en uit te leggen in preek en catechese. In de Eucha­ris­tie­vie­ring leest hij het evan­ge­lie voor.
  3. Het dienst­werk van de liturgie
    De diaken kan onder meer dopen en gedele­geerd wor­den om ker­ke­lijke hu­we­lij­ken in te zegenen. Hij leidt uit­vaartplech­tig­he­den Tijdens de Eucha­ris­tie­vie­ring assis­teert hij aan het altaar.

Werken als diaken

In het bisdom Haar­lem werken enkele diakens 'full-time' in een pa­ro­chie of in het cate­go­riale pas­to­raat. Zij hebben een volle­dige studie theo­lo­gie afgerond en zijn in dienst van de kerk. Daar­naast is het moge­lijk om ‘part-time’, onbezol­digd en vaak naast betaald werk, als diaken actief te zijn. De vor­mings­rou­te hier­voor loopt via het Wil­li­brordhuis.

Ge­roe­pen tot diaken

Het diaconaat is niet zo maar een functie die je een tijd lang uitoefent en dan weer neerlegt. Ook al ben je part-time als diaken actief, je blijft 24 uur per dag, de rest van je leven, diaken gewijd. Diaken wor­den is niet op de eerste plaats een taak opnemen, maar een roe­ping volgen. Wie zich afvraagt of het diaconaat iets voor hem is, kan zich de vraag stellen: Is het Gods wil dat ik mijn leven als diaken aan Hem en de kerk toewijd?

Van een diaken als gewijde ambts­dra­ger verwacht de kerk dat hij een voor­beeld is in het chris­te­lijke leven en zijn gebedsleven on­der­houdt. Om die reden belooft iedere diaken bij zijn wij­ding aan de bis­schop de be­lang­rijk­ste delen van het ker­ke­lijk brevier te bid­den.

De gehuwde en de ongehuwde diaken

Dalmatiek van de diaken en kazuivel van de priester
Diaken­wij­ding 14 no­vem­ber 2015

Zowel gehuwde als ongehuwde mannen kunnen tot diaken wor­den gewijd. Van de ongehuwde diaken wordt verwacht dat hij ongehuwd blijft omwille van het Rijk der Hemelen. Van de gehuwde diaken vraagt de kerk dat hij niet her­trouwt als zijn vrouw zou komen te over­lij­den. Zowel het diaconaat als het huwe­lijk is een sacra­ment. Het één mag niet ten koste gaan van het ander. Daarom is het aan­vaar­den en het beleven van het diaconaat iets van man en vrouw samen. Op die manier kunnen diaconaat en huwe­lijk elkaar verrijken en verdiepen. Voor de diaken­wij­ding geldt de instem­ming van de echt­ge­note als voor­waarde.

Vorming tot diaken

De kan­di­da­ten voor het part-time diaconaat volgen een oplei­ding in het Wil­li­brordhuis in Vo­ge­len­zang. Deze duurt ongeveer viereneenhalf jaar en bestaat uit studie­da­gen, be­zin­nings­da­gen en stages. Hierin ont­van­gen de kan­di­da­ten de nood­za­ke­lijke theo­lo­gische en pas­to­rale vor­ming en wor­den zij begeleid in hun geloofsgroei en het ont­wik­ke­len van een diaconale spiri­tua­li­teit. Ook de echt­ge­notes wor­den bij de oplei­ding betrokken. Het is zelfs moge­lijk het studie­pro­gramma of delen ervan mee te volgen. Wie zich eerst op het diaconaat wil oriënteren, kan het eerste jaar van de oplei­ding als ori­ën­ta­tie­jaar volgen.

Aanname voor het diaconaat

In aanmer­king voor de diaken­oplei­ding komen prak­ti­se­rende, kerkbe­trok­ken, katho­lie­ke mannen tussen 30 en 55 jaar. Als u getrouwd bent, dient u tenminste vijf jaar in een stabiel, ker­ke­lijk inge­ze­gend huwe­lijk met uw echt­ge­note samen te leven. Verder dient u over de nodige com­mu­ni­ca­tieve vaar­dig­he­den te be­schik­ken en in staat te zijn een studie op hbo-niveau te volgen. Als u het per­ma­nent diaconaat serieus overweegt, kunt u contact opnemen met de Bis­schop of diens gedele­geerde. Daarna volgt een aanname-pro­ce­dure waarin onder meer wordt gekeken naar uw per­soon­lijke levensge­schie­de­nis en hoe het diaconaat past in uw per­soon­lijke geloofs­ont­wik­ke­ling. Namens de Bis­schop neemt de gedele­geerde de kan­di­da­ten voor het diaconaat aan.

In­for­ma­tie en aanmel­ding